Wycofanie samochodu z działalności i sprzedaż poleasingowa – skutki w VAT i PIT (2025)
Focus keyphrase: wycofanie samochodu z działalności VAT i PIT
Autor: | Data publikacji: 26 czerwca 2025 r.
Wycofanie samochodu z działalności VAT i PIT to kwestia, która w obliczu częstych zmian przepisów i interpretacji organów podatkowych wciąż rodzi pytania. Poniższy poradnik – uzupełniony o praktyczne case studies – wyjaśnia krok po kroku, jak bez błędów rozliczyć przekazanie auta do majątku prywatnego, jak kalkulować korekty podatku VAT oraz kiedy sprzedaż poleasingowa pozostaje neutralna w PIT.
Spis treści
Dlaczego temat jest ważny?
Samochód osobowy to najczęściej używany środek trwały w małych firmach. Błędne rozliczenie jego wycofania lub sprzedaży może generować zaległości podatkowe na poziomie kilkunastu, a nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych. Co gorsza, fiskus sięga pięć lat wstecz, doliczając odsetki i – od 2021 r. – dodatkowe sankcje w podatku VAT. Właściwe zrozumienie zasad z art. 7 ust. 2, art. 90b i 91 ustawy o VAT oraz art. 10 i 14 ustawy o PIT pozwala uniknąć tych ryzyk.
Wycofanie samochodu z ewidencji środków trwałych
Wycofanie polega na przeniesieniu pojazdu do majątku prywatnego właściciela. Wymaga sporządzenia protokołu oraz aktualizacji ewidencji środków trwałych. Ostatni odpis amortyzacyjny ujmujemy za miesiąc, w którym auto było jeszcze w działalności.
Skutki w podatku VAT – analiza trzech scenariuszy
1. Brak prawa do odliczenia (0 %)
Jeżeli przy nabyciu auta przedsiębiorca nie miał prawa do odliczenia VAT (np. zakup od osoby fizycznej, procedura marża), przekazanie na cele prywatne jest neutralne podatkowo. Nie naliczamy VAT należnego, brak korekty.
2. Częściowe prawo do odliczenia (50 %)
Standard w firmach wykorzystujących samochód zarówno służbowo, jak i prywatnie. Przekazanie traktowane jest jak odpłatna dostawa towarów. Podatnik musi:
- ustalić rynkową wartość netto pojazdu,
- naliczyć VAT 23 % od tej wartości,
- dokonać korekty pięcioletniej częściowo odliczonego podatku, jeśli od nabycia nie upłynęło 60 miesięcy.
3. Pełne prawo do odliczenia (100 %)
Dotyczy aut używanych wyłącznie w działalności (ewidencja przebiegu, polityka użytkowania). Zasady opodatkowania identyczne jak przy 50 % odliczenia, jednak kwota korekty jest wyższa, bo pierwotnie odliczono cały VAT.
Skutki w podatku PIT – reguła 6 lat w praktyce
Wycofanie samochodu nie generuje przychodu. Znaczenie ma moment zbycia:
- < 6 lat – przychód z działalności gospodarczej;
- >= 6 lat – transakcja prywatna, zwolniona z PIT.
Termin liczymy od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu wycofania lub wykupu do prywatnego majątku.
Sprzedaż auta po zakończeniu leasingu
Poniższa tabela zestawia trzy najczęstsze opcje wraz z konsekwencjami podatkowymi:
| Opcja wykupu | VAT przy sprzedaży | PIT przy sprzedaży | Uwagi praktyczne |
|---|---|---|---|
| Wykup na firmę | 23 % | Przychód z działalności – zawsze | Możliwość amortyzacji, ale sprzedaż przed pełnym umorzeniem zwiększa dochód. |
| Wykup do majątku prywatnego | Brak VAT (działanie poza zakresem firmy) | Brak PIT po 6 lat | Najczęściej wybierane rozwiązanie przy planowanej sprzedaży „na czysto”. |
| Darowizna dla małżonka | Brak VAT | U obdarowanego brak PIT po 6 mies. | Należy zgłosić darowiznę (formularz SD‑Z2) w ciągu 6 mies. |
Przykłady praktyczne z wyliczeniami
Przykład 1 – częściowe odliczenie 50 %
Dane: auto kupiono 10 stycznia 2022 r. za 100 000 zł netto + 23 000 zł VAT. Odliczono 50 % VAT (11 500 zł). 31 lipca 2025 r. przedsiębiorca wycofuje pojazd, którego wartość rynkową ustalono na 60 000 zł netto.
Rozliczenie VAT:
- VAT należny: 60 000 × 23 % = 13 800 zł,
- Pozostały okres korekty: 17 miesięcy z 60,
- Korekta VAT naliczonego: 11 500 × 17 / 60 = 3 258 zł do zapłaty.
PIT: sprzedaż planowana w czerwcu 2029 r. – minie 6 lat, zatem brak podatku.
Przykład 2 – pełne odliczenie 100 %
Dane: samochód dostawczy kupiony 5 maja 2023 r. za 80 000 zł netto + 18 400 zł VAT; pojazd używany wyłącznie służbowo. Wycofanie 15 czerwca 2025 r., wartość rynkowa 70 000 zł netto.
VAT: należny 70 000 × 23 % = 16 100 zł; korekta VAT naliczonego: 18 400 × 43 / 60 = 13 183 zł.
PIT: sprzedaż w 2027 r. = przed upływem 6 lat → przychód z działalności; koszt: niezamortyzowana wartość początkowa.
Przykład 3 – brak prawa do odliczenia
Dane: auto kupione od osoby fizycznej w lutym 2021 r. za 45 000 zł; brak VAT do odliczenia. Wycofanie 1 sierpnia 2025 r.
VAT: brak obowiązku naliczania VAT – art. 7 ust. 2 nie ma zastosowania.
PIT: sprzedaż w 2026 r. → przychód z działalności (nie minęło 6 lat).
Przykład 4 – sprzedaż auta poleasingowego wykupionego prywatnie
Dane: leasing zakończony 30 września 2024 r. Wykup prywatny: faktura 1 000 zł netto + 230 zł VAT (brak odliczenia). Sprzedaż 10 października 2030 r. za 35 000 zł.
- VAT: brak, bo sprzedaż poza działalnością.
- PIT: spełniono limit 6 lat → transakcja prywatna nieopodatkowana.
Najczęstsze błędy podatników
Poniższa tabela podsumowuje popularne pomyłki i sposoby ich uniknięcia.
| Błąd | Konsekwencje | Jak uniknąć |
|---|---|---|
| Brak VAT przy częściowym odliczeniu | Zaległość + odsetki | Wystaw dokument wewnętrzny i rozlicz VAT należny |
| Sprzedaż auta przed 6 latami od wykupu prywatnego | PIT od działalności + składka zdrowotna | Zaplanuj sprzedaż po pełnym okresie |
| Brak korekty pięcioletniej VAT | Dopłata VAT wraz z odsetkami | Prowadź terminarz korekt |
Podsumowanie i checklisty
Kluczowe elementy do zweryfikowania przed wycofaniem lub sprzedażą samochodu:
- Historia odliczeń VAT (0/50/100 %).
- Okres korekty pięcioletniej – liczba miesięcy do 60.
- Data wycofania/wykupu w relacji do 6‑letniego limitu PIT.
- Prawidłowa wycena rynkowa netto pojazdu.
- Komplet dokumentów (protokół, faktury, JPK V7, SD‑Z2).