Jak już wcześniej informowaliśmy Państwa o wprowadzeniu mechanizmu podzielonej płatności (inaczej MPP lub split payment) oraz wprowadzeniu Białej listy i obowiązku posiadania rachunku firmowego, tak teraz informujemy o obowiązkach jakie zaczną obowiązywać już niebawem, bo 1 listopada 2019 r. wchodzą w życie zmiany w stosowaniu mechanizmu podzielonej płatności.
Jednocześnie mechanizm odwrotnego obciążenia zostanie zastąpiony stosowanym obligatoryjnie mechanizmem podzielonej płatności dla towarów i usług wymienionych w zał. nr 15 do ustawy o VAT.
Obligatoryjnym MPP zostaną objęte płatności za nabyte towary/usług, jeżeli będą to towary/usługi wskazane w załączniku nr 15 do ustawy o VAT oraz kwota należności ogółem wykazana w fakturze przekroczy 15.000 zł (lub równowartość tej kwoty). Aby wystąpił obowiązek zastosowania MPP, oba ww. warunki muszą być spełnione łącznie. Obligatoryjnym MPP nie zostaną zatem objęte płatności za nabyte towary/usługi, jeżeli wprawdzie będą to towary/usługi wskazane w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, ale kwota należności ogółem wykazana w fakturze nie przekroczy 15.000 zł lub jej równowartości.
Z punktu widzenia podatników VAT najważniejsze dotyczą:
- wprowadzenia obowiązku stosowania split payment dla konkretnych transakcji,
- wprowadzenia sankcji i kar dla firm objętych obowiązkowym MPP za niewłaściwe dokumentowanie transakcji lub płacenie poza systemem MPP (np. zwykłym przelewem lub z rachunku prywatnego),
- szerszych niż dotąd możliwości wykorzystania środków zgromadzonych na koncie VAT),
- zastąpienia odwrotnego obciążenie VAT (stosowane w obrocie tzw. towarami wrażliwymi) obowiązkowym MPP
Kto będzie musiał stosować split payment
Obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności obejmie sprzedawców i nabywców towarów lub usług wymienionych w załączniku 15 do ustawy o podatku od towarów i usług, jeżeli wartość transakcji przekroczy 15 000 zł. Generalnie wyodrębnić można następujące, istotne grupy towarów i usług:
- wyroby ze stali, metale szlachetne, metale kolorowe;
- odpady, złom, surowce wtórne;
- elektronika – m.in.: procesory, smartfony, telefony, tablety, netbooki, laptopy, konsole do gier, tusze, tonery, dyski twarde;
- paliwa do napędu samochodów, oleje opałowe i smarowe;
- prawa do emisji gazów cieplarnianych;
- roboty budowlane;
- węgiel;
- handel częściami do samochodów i motocykli.
Rachunek rozliczeniowy i konto VAT w split payment
Transakcje objęte obowiązkowym split paymentem muszą być realizowane przez rachunki rozliczeniowe założone dla działalności gospodarczej, czyli konta firmowe. Te rachunki widnieją w wykazie podatników VAT (tzw. „biała lista podatników VAT”). Jeżeli znalazłeś rachunek swojego kontrahenta w Wykazie, możesz mu zapłacić za fakturę stosując podzieloną płatność.
Z kolei jeśli to ty wystawiłeś fakturę, sprawdź czy twój rachunek jest w Wykazie, bo tylko wtedy kupujący może ci na za nią zapłacić w MPP.
Zwróć też uwagę, że jeśli kupujący płaci ci za transakcję objętą obowiązkiem podzielenia płatności, musisz mieć konto VAT, żeby ją przyjąć. Twój bank lub SKOK otworzył ci takie konto automatycznie, kiedy weszły w życie przepisy o dobrowolnym MPP (w 2018 r.), o ile korzystasz z konta firmowego. Nie musisz znać jego numeru ani umieszczać go na fakturze – rozdzielenie należnej płatności na kwotę netto i VAT następuje w systemie banku.
Nie masz konta VAT, jeśli w swojej firmie używasz konta osobistego (prywatnego, ROR) – w tym przypadku nie będziesz mógł przyjmować płatności objętych obowiązkowym MPP.
Obowiązki sprzedawcy w split payment
Jeżeli jesteś podatnikiem VAT i wystawiasz fakturę dokumentującą sprzedaż towarów lub usług objętych obowiązkowym MPP, musisz ją opisać zwrotem „mechanizm podzielonej płatności” oraz umożliwić nabywcy podzieloną płatność. To oznacza, że musisz mieć konto VAT, na które trafi wykazana na twojej fakturze kwota podatku.
Sankcje dla sprzedawcy za niestosowanie split payment
- Jeżeli naczelnik urzędu skarbowego lub naczelnik urzędu celno – skarbowego stwierdzi, że jako sprzedawca (firma) nie oznaczyłeś faktury zwrotem „mechanizm podzielonej płatności”, ustali ci dodatkowe zobowiązanie podatkowe. Będzie to kwota odpowiadająca 30% kwoty podatku VAT z faktury, przypadającej na dostawę towarów lub świadczenie usług objętych MPP.
- Jeżeli prowadzisz jednoosobową działalność gospodarczą, za te wykroczenie ponosisz odpowiedzialność przewidzianą w kodeksie karnym skarbowym i możesz otrzymać grzywnę w wysokości do 180 stawek dziennych (może być to nawet 5,4 mln zł).
Jeśli źle oznaczyłeś fakturę, możesz uniknąć sankcji, jeżeli twój kontrahent (nabywca) opłacając ją, zastosuje podzieloną płatność.
Obowiązki kupującego w split payment
Jeżeli jesteś podatnikiem VAT i kupujesz towary lub usługi objęte MPP, musisz mieć rachunek rozliczeniowy założony dla działalności gospodarczej.
Fakturę, którą dostałeś od sprzedawcy lub zaliczkę opłacasz stosując specjalny komunikat przelewu. Ten komunikat wyświetli się po zalogowaniu na twój rachunek. W komunikacie powinieneś podać kwotę podatku VAT (lub część), kwotę sprzedaży brutto (lub część), numer faktury, w związku z którą dokonywana jest płatność, NIP dostawcy.
Jeżeli nabywca nie otrzyma faktury z adnotacją „mechanizm podzielonej płatności”, to ma obowiązek zweryfikować, czy pozycje z otrzymanej faktury zawierają się w załączniku nr 15 ustawy o VAT. W przypadku stwierdzenia, że faktura zawiera chociażby jedną taką pozycję, to podatek VAT z niej wynikający nabywca będzie musiał zapłacić za pomocą MPP.
Warto podkreślić, że w uzasadnieniu do nowelizacji ustawy o VAT wyjaśniono, że przy wyborze zbiorczej płatności w MPP nabywca będzie miał obowiązek zapłaty należności z wszystkich faktur otrzymanych od danego wystawcy (tj. sprzedawcy) w danym okresie, bez względu na to, czy faktury te dokumentować będą transakcje podlegające obowiązkowemu mechanizmowi podzielonej płatności, czy też nie.
Sankcje dla kupującego za niestosowanie split payment
- Jeżeli jako kupujący, pomimo obowiązku, nie rozliczysz się w systemie MPP, urząd skarbowy ustali ci dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości 30% kwoty podatku VAT przypadającej na towaru lub usługi objęte MPP.
- Jeżeli prowadzisz jednoosobową działalność gospodarczą, ponosisz za te wykroczenie odpowiedzialność przewidzianą w kodeksie karnym skarbowym i możesz otrzymać grzywnę w wysokości do 720 stawek dziennych (może być to nawet 21,6 mln zł). Nawet jeżeli zapłacisz za fakturę poza systemem MPP (np. zwykłym przelewem), możesz uniknąć sankcji, jeżeli sprzedawca prawidłowo rozliczy podatek VAT przypadający na tę sprzedaż.
- Dodatkowo, jeżeli po 1 stycznia 2020 r., zapłacisz za fakturę z pominięciem MPP, taki wydatek (płatność) nie będzie stanowić kosztu uzyskania przychodu.
Rozszerzenie możliwości wykorzystania środków zgromadzonych na rachunku VAT
Od 1 listopada 2019 r. przedsiębiorcy, którzy otrzymują zapłatę w systemie MPP, będą mieli więcej możliwości wykorzystania środków zgromadzonych na koncie VAT. Poza opłacaniem VAT z faktur otrzymanych od kontrahentów, VAT do urzędu skarbowego oraz odsetek od należnego podatku VAT i dodatkowego zobowiązania podatkowego, będą mogli je wykorzystać na zapłatę:
- podatku VAT z tytułu importu, odsetek za zwłokę w zapłacie podatku VAT oraz dodatkowego zobowiązania podatkowego,
- podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku dochodowego od osób prawnych, zaliczek na te podatki, a także odsetek za zwłokę w tych podatkach,
- składek ZUS,
- podatku akcyzowego i przedpłat w podatku akcyzowym oraz odsetek od tych płatności,
- należności celnych oraz odsetek od tych należności.