Sprzedaż samochodu firmowego a procedura VAT marża – co wynika z przepisów i orzecznictwa?

Sprzedaż samochodu osobowego wykorzystywanego w działalności gospodarczej rodzi po stronie przedsiębiorcy konieczność prawidłowego rozliczenia podatku VAT. Jednym z rozwiązań korzystnych finansowo jest opodatkowanie sprzedaży pojazdu w procedurze VAT marża, przewidzianej w art. 120 ustawy o VAT. W praktyce jednak wątpliwości budzi sytuacja, w której samochód stanowił środek trwały firmy, był używany przez kilka lat, a przy jego zakupie przedsiębiorca nie miał prawa do odliczenia VAT, bo nabył go od osoby fizycznej.

Na podstawie analizy przepisów, interpretacji indywidualnych oraz aktualnych wyroków sądów administracyjnych można wskazać, że przedsiębiorca może zastosować procedurę VAT marża, o ile spełni określone ustawowe warunki oraz dysponuje rzetelną dokumentacją nabycia. Jednocześnie należy podkreślić, że organy podatkowe badają nie tylko treść dokumentów, ale również ich wiarygodność oraz zgodność ze stanem faktycznym.

Podstawy prawne: procedura marży dla towarów używanych

Zastosowanie VAT marża przy sprzedaży samochodu firmowego wynika z trzech kluczowych przepisów ustawy o VAT:

• art. 120 ust. 1 pkt 4 – definiuje pojęcie „towaru używanego”,
• art. 120 ust. 4 – określa samą procedurę marży oraz to, że opodatkowaniu podlega marża, a nie pełna wartość sprzedaży,
• art. 120 ust. 10 – wskazuje katalog podmiotów, od których nabycie uprawnia do skorzystania z marży (m.in. osoby fizyczne niebędące podatnikami VAT).

W analizowanej sytuacji samochód nabyto od osoby prywatnej, a więc od podmiotu mieszczącego się w katalogu art. 120 ust. 10. Jak potwierdzają liczne interpretacje KIS, taki zakup co do zasady daje prawo do zastosowania procedury marży przy późniejszej sprzedaży.

Czy środek trwały może być sprzedany w procedurze VAT marża?

Tak. Zarówno organy podatkowe, jak i sądy potwierdzają, że wprowadzenie samochodu do ewidencji środków trwałych oraz jego amortyzacja nie wykluczają marży. Kluczowe jest to, aby zachowane zostały ustawowe warunki dotyczące nabycia i celu odsprzedaży.

Potwierdzają to m.in. interpretacje:

• 0111-KDIB3-3.4012.34.2024.1.MW z 27.02.2024,
• 0113-KDIPT1-3.4012.171.2024.2.MK z 09.05.2024,
• 0112-KDIL1-1.4012.714.2024.1.MG z 24.10.2024.

We wszystkich powyższych przypadkach Dyrektor KIS potwierdził, że sprzedaż firmowego samochodu nabytego od osoby prywatnej bez prawa do odliczenia VAT może być opodatkowana marżą.

Najważniejszy warunek: źródło nabycia i rzetelna dokumentacja

Analiza orzecznictwa (m.in. wyroki NSA I FSK 1097/21 z 20.11.2024 oraz WSA I SA/Go 402/23 z 29.02.2024) pokazuje, że sądy przywiązują szczególną wagę do rzetelności dokumentacji nabycia. W takich sprawach procedura marży była kwestionowana nie z powodu niespełnienia warunków materialnych, lecz z powodu niewiarygodnych dokumentów lub braku możliwości ustalenia rzeczywistego zbywcy.

W praktyce oznacza to, że przedsiębiorca powinien posiadać:

• umowę kupna–sprzedaży z prawidłowymi danymi zbywcy,
• dowód zapłaty,
• dane pojazdu i historię jego posiadania,
• dokumenty potwierdzające sposób wykorzystania pojazdu.

Jeżeli dokumentacja jest pełna i spójna, organy podatkowe nie mają podstaw do odmowy stosowania procedury marży.

Czy cel odsprzedaży musi być wyłączny?

Zgodnie z literalnym brzmieniem art. 120 ust. 4 ustawy o VAT towar musi być nabyty „w celu odsprzedaży”. Wątpliwości pojawiają się, gdy samochód kupiono przede wszystkim w celu użytkowania w działalności, a dopiero później planuje się jego sprzedaż.

Zarówno orzecznictwo krajowe, jak i TSUE (np. sprawa C-280/04) wskazują, że zamiar odsprzedaży nie musi być celem głównym, o ile można go wywnioskować z okoliczności i nie został on całkowicie wykluczony w momencie zakupu. Dlatego używanie samochodu jako środka trwałego nie wyklucza procedury marży.

Praktyczne warunki zastosowania VAT marża przy sprzedaży firmowego auta

Aby zastosować procedurę marży, muszą zostać spełnione łącznie następujące warunki:

1. Samochód jest towarem używanym – był używany i nadaje się do dalszego wykorzystania.
2. Został nabyty od podmiotu wymienionego w art. 120 ust. 10 – w tym przypadku od osoby prywatnej niebędącej podatnikiem VAT.
3. Przy nabyciu nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT – typowa sytuacja przy zakupie od osoby fizycznej.
4. Istnieje udokumentowany zamiar odsprzedaży – nie musi być wyłącznym ani głównym celem.
5. Przedsiębiorca posiada rzetelną dokumentację nabycia – organy mogą zweryfikować jej autentyczność.

Wniosek dla przedsiębiorców

Przedsiębiorca sprzedający samochód firmowy nabyty od osoby fizycznej bez prawa do odliczenia VAT może zastosować procedurę VAT marża, o ile posiada pełną dokumentację nabycia oraz spełnia pozostałe warunki z art. 120 ustawy o VAT. Interpretacje KIS potwierdzają korzystne podejście do takich transakcji, natomiast orzecznictwo sądów akcentuje wagę autentyczności dokumentów.

W rezultacie, przy poprawnie udokumentowanym nabyciu od osoby prywatnej oraz użytkowaniu pojazdu jako środka trwałego, sprzedaż samochodu w procedurze marży jest rozwiązaniem bezpiecznym i zgodnym z przepisami.